छत्रपती शिवाजी महाराज

दुर्गम प्रदेशात तुमच्या कल्पनेचा घोडासुद्धा नाचवणे कठीण - माझ्या दुर्गम प्रदेशात तुमच्या कल्पनेचा घोडासुद्धा नाचवणे कठीण, मग तो प्रदेश काबीज करायची भाषा कशाला? भलत्याच खोट्या बातम्या लिहून बादशाहला पाठविण्यास तुम्हाला लाज कशी वाटत नाही?" औरंगजेब जेव्हा...

शिवसामाधीच्या इतिहासाचा मागोवा - ३ एप्रिल १६८० रोजी रायगडावर शिवरायांचे निधन झाले. त्यांच्या मृत्यूनंतर  रायगडावर महाराजांची समाधी बांधण्यात आली. संभाजी महाराजांच्या निधनानंतर ३ नोव्हेंबर १६८९ रोजी रायगड मोगलांच्या ताब्यात गेला व मोगलांकडून सिद्दीच्या ताब्यात आला....

आरमार | शिवरायांची बलस्थाने भाग ६ - "आरमार म्हणजे स्वतंत्र येक राज्यांगच आहे. जैसे ज्यास अश्वबल त्याची पृथ्वी प्रजा आहे... तसेच ज्याजवळ आरमार त्याचा समुद्र... याकरीता आरमार अवश्यमेव करावे." अशी भूमिका मांडणाऱ्या व त्यावर वाटचाल...

परराष्ट्रीय धोरण | शिवरायांची बलस्थाने भाग ५ - शिवरायांचे राज्यकारभार विषयक नेमके धोरण काय होते??? याबाबत काही जाबते आपण आधीच्या भागात पाहिले आहेतच. त्यांनी 'अरिमित्र विचक्षणा' कशी केली होती? स्वराज्य सुरवातीपासूनच चहुकडून शत्रुपक्षाने घेरलेले होते...

युध्दतंत्र | शिवरायांची बलस्थाने भाग ४ - युध्दतंत्र...मराठ्यांचे युद्धतंत्राचे ब्रीद होते - 'मति कुंठित करणारा वेग आणि अक्कल गुंग करणारी चपळाई.' याला दिले गेलेले नाव म्हणजे 'गनिमी कावा'. पण गनिमी कावा म्हणजे नेमके काय??? हे नाव कोणी...

लष्करी व्यवस्था | शिवरायांची बलस्थाने भाग ३ - गेल्या २ भागात आपण पाहिले की छत्रपति शिवरायांनी मंत्रशक्ती आणि उत्साहशक्ती वापरून तिसरे बलस्थान जे 'प्रभुशक्ती' (कोश आणि सैन्य) ते क्रमाक्रमाने कसे वाढवले. सैन्य आणि कोश हे...

दुर्गम दुर्ग | शिवरायांची बलस्थाने भाग २ गेल्या भागात पाहिल्याप्रमाणे जसे कुठल्याही राजाकडे मंत्रशक्ती, उत्साहशक्ती आणि प्रभुशक्ती हे बलाचे ३ प्रकार असणे आवश्यक असते तसेच कुठल्याही राजा आणि राज्याची ४ बलास्थाने असतात.(दुर्गम दुर्ग) कोश(खजिना), सैन्य(लश्कर), दुर्ग आणि...

हिंदवी स्वराज्याच्या अपरिचित पाऊलखुणा भाग १ - ◆ मराठा घोडदळ ◆ || सरनौबतस्तु सेनानी: || अशी समर्पक व्याख्या देत राज्यव्यवहारकोशात सरनौबताचे वर्णन आले आहे. सरनौबत ही शिवकालातील अत्यंत मोठी आसामी. घोडदळ आणि पायदळ या दोन्ही सैन्याप्रकारावर शिवकालात...

छत्रपती शिवाजी महाराजांकडून आम्ही काय शिकावं ? छत्रपती शिवाजी महाराज. एक आभाळाएवढं व्यक्तिमत्व, त्यांची महती सांगण्यासाठी हे जीवन जरी खर्च झालं तरी त्यात धन्यताच आहे. या अष्टपैलू व्यक्तिमत्वाचे खूप कंगोरे अज्ञात जरी असले तरी त्यांच्या...

शिवराज्याभिषेक अर्थात हिंदवी स्वातंत्र्य दिन - गागाभट्टकृत शिवराजाभिषेकप्रयोग - छत्रपती शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक ६ जून १६७४ रोजी रायगडावर वैदिक पद्धतीने , वेदमंत्रांच्या उद्दघोष्यात गागाभट्ट यांच्या मार्गदर्शनाखाली संपन्न झाला. गागाभट्ट यांनी जुन्या ग्रंथांचा अभ्यास करून छत्रपती शिवाजी...