खानदेशातील भिल्ल भाग ९ | आदिवासींचे १८०० ते १८८५ मधील आंदोलन
खानदेशातील भिल्ल भाग ९ | आदिवासींचे १८०० ते १८८५ मधील आंदोलन- इंग्रजी राजवट सुरू झाल्यावर त्याला विरोध करणाऱ्या लोकांची नावे राणी काजल, हिऱ्या नाईक १८२२, शिवराम लोहार १८२५, डांगचे राजे प्रतापसिंह १८४०, तंट्या भिल्ल १८२८-१८८९,...
खानदेशातील भिल्ल भाग ८ | भिल्लांचा इतिहास
खानदेशातील भिल्ल भाग ८ | भिल्लांचा इतिहास - भिल्लांचे स्वातंत्र्यकाळातील उठाव समजून घेण्यासाठी आधी भिल्लांचा थोडा पुर्वोतिहास समजून घेणे आवश्यक आहे. जे मूळ निवासी सततच्या बाह्य आक्रमणांमुळे कसकशे स्थलांतरीत झाले आणि कुठल्या परिस्थितीत एक गुन्हेगार,...
खानदेशातील भिल्ल भाग ७ | राठवा भिल्ल
खानदेशातील भिल्ल भाग ७ | राठवा भिल्ल - हे धडगाव अक्राणी महाल, शहादा आणि तळोदा तालुक्यातील काही डोंगराळ भागात राहतात अक्राणी तालुका बारा टेकड्यांचा प्रदेश ओळखला जातो. राठवा जमातीचे नाव "रानबिस्तार" म्हणजेच जंगल आणि डोंगराळ...
खानदेशातील भिल्ल भाग ६ | कोकणातील उत्सव आणि जीवनशैली
खानदेशातील भिल्ल भाग ६ | कोकणातील उत्सव आणि जीवनशैली - महाराष्ट्रातील आदिवासींचे संशोधन आणि प्रशिक्षण संस्था पुणे १९७६मधील जनजागृती अहवालांत कोकणांचे जीवनाचे वर्णन दिसते. सर्वप्रित्री अमावस्येला ते इतरांप्रमाणेच पूर्वजांची पूजा करतात, तसेच काही इतरही परंपरा...
खानदेशातील भिल्ल भाग ५ | कोकणा आदिवासी
खानदेशातील भिल्ल भाग ५ | कोकणा आदिवासी - नंदुरबार जिल्हा भिल्ल, पावरा, राठवा व कोकणा, गावित सारख्या अनेक आदिवासींचे घर आहे. खांडबारा हे गाव महाराष्ट्रातील नंदुरबार जिल्ह्यातील नवापूर तालुक्यात आहे. कोकणा हा या प्रांतातील एक...
खानदेशातील भिल्ल भाग ४ | तडवी भिल्ल
खानदेशातील भिल्ल भाग ४ | तडवी भिल्ल - हा समुदाय गुजरात, मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्रातील सातपुडा डोंगराचा रहिवासी आहे. हे गुजरात, मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्र राज्यांच्या सीमावर्ती भागात आहेत. हा प्रदेश मध्ययुगीन राज्य असलेल्या फारुकी...
खानदेशातील भिल्ल भाग ३ | भिल्लांतील पोटजमाती
खानदेशातील भिल्ल भाग ३ | भिल्लांतील पोटजमाती - स्वातंत्र्योत्तर भारतातील बदलत्या सामाजिक व आर्थिक परिस्थितीचा भिल्लांच्या आदिवासी जीवनावर परिणाम झाला आहे. याशिवाय भारत सेवक, भिल्ल सेवा मंडळ आदी सामाजिक संस्थांनीही भिल्लांच्या आदिम जीवनात सुधारणा घडवून...
खानदेशातील भिल्ल भाग २ | भिल्लांचे प्राचीन संदर्भ
खानदेशातील भिल्ल भाग २ | भिल्लांचे प्राचीन संदर्भ - डॉ. गोविंद गारे भिल्लांबद्दल माहिती देतांना ‘सातपुडा प्रदेश’ हा प्रामुख्याने भिल्ल प्रदेश म्हणून ओळखला जातो. सातपुडा पर्वत रांगांमधील तापी व नर्मदा नद्यांच्या मधील पहाडी प्रदेश व...
खानदेशातील भिल्ल
खानदेशातील भिल्ल - खानदेशातील मुळ रहिवासी जमात ही कोळी व भिल्ल हीच होते. बाकीचे नंतर येऊन वसती केली हे मागच्या लेखात बघितले. या भिल्ल समाजाची ओळख आणि त्यांचा इतिहास हा खानदेशी इतिहासाचा महत्त्वाचा घटक आहे...
पांडववाडा, एरंडोल
पांडववाडा, एरंडोल - जळगाव शहरापासून २७ कि.मी. अंतरावर एरंडोल हे तालुक्याचे गाव आहे. हे गाव म्हणजे महाभारतकालीन एकचक्रनगरी. एरंडोलचे प्राचीन नाव ऐरणवेल किंवा अरुणावती असे होते. ते अंजनी नदीच्या काठी वसले आहे. महाभारताच्या आधी पांडव...